Gdyż w każdej chwili, przyznając się do tego, czy nie przyznając,
jesteśmy we władzy tych, co żyli przed nami. Tam, gdzie nie ma pamięci,
nie tylko czas jest pustkowiem, także przestrzeń.
(Czesław Miłosz, 1965)
1. Przyjęta nazwa dyscypliny to nie „teoria literatury”, ale literaturoznawstwo teoretyczne.
2. „Nowoczesne” oznacza literaturoznawstwo krytyczne (refleksyjne), które sytuuje się zarówno wobec rzeczywistości naukowej i artystycznej, jak społecznej i politycznej.
3. Polskie teoretyczne literaturoznawstwo nowoczesne to całość emergentna, którą tworzą teksty i pozateksty z ostatniego stulecia.
4. Zasięg polskiego nowoczesnego literaturoznawstwa teoretycznego wyznacza kulturowa koncepcja tożsamości.
5. Topograficznie polskie literaturoznawstwo nowoczesne należy do sąsiedzkiej wspólnoty literaturoznawstw środkowo- i wschodnioeuropejskich.
6. Przestrzeń środkowo- i wschodnioeuropejska to z punktu widzenia podjętej problematyki obszar, gdzie narodziło się światowe literaturoznawstwo nowoczesne.
7. Toteż nowoczesne literaturoznawstwo polskie jest zarazem lokalne (tutejsze), regionalne (sąsiedzkie) i globalne (powszechne).
8. Podziela z sąsiedztwem skupienie na określonych tematach kulturowych.
9. O jego osobności stanowi umiejscowienie tych tematów w obszarach „pomiędzy”: w strefach pogranicznych, na skrzyżowaniu różnych stylów myślowych i podejść dyscyplinowych.
10. Nowoczesne literaturoznawstwo polskie jest rozpatrywane „z bliska”, filologicznie (w przekroju czasowym, wyznaczonym przez trzy kolejne Awangardy) i „z daleka”, „długomyślnie” (w przekroju przestrzennym), a konfigurowane z pominięciem porządków metodologicznych.
11. Jego ujęcie kieruje się regułami historii splątanej, zespalającej wydarzenia tekstowe i pozatekstowe, oraz zasadami agnotologii i prozopografii .
OPIS PROJEKTU
Projekt stawia trzy skorelowane ze sobą cele badawcze i zmierza do udowodnienia trzech hipotez, krytycznych wobec tez przyjmowanych dotąd. Tak cele, jak hipotezy obejmują problematykę 1/ historyczną, 2/ teoretyczną i 3/ metodologiczną. Zakładanym nadrzędnym rezultatem poznawczym planowanych badań będzie niearbitralna redefinicja dyscypliny zwanej tradycyjnie teorią literatury. Postępowanie redefinicyjne zostanie wsparte na rozpoznaniu jej przeszłej i aktualnej kondycji, z uwzględnieniem specyfiki tematycznej, stylistycznej, gatunkowej i terminologicznej oraz swoistości dyskursywnej w relacji do innych kulturotwórczych praktyk naukowych, artystycznych i społeczno-ideologicznych. Dodatkowo wzmocni je zaktywizowanie kontekstów socjobiograficznych (analiza osadzenia instytucjonalnego i środowiskowego uczonych, łączących ich więzi formalnych i nieformalnych w skali polskiej i międzynarodowej, wyborów światopoglądowych) odwzorowanych w podejmowanej problematyce i jej językowych wykładniach.
Redefinicja stworzy podstawę do przewartościowań sięgających fundamentalnych kwestii kultury naukowej polskiej nowoczesności (jej geopolityki i geopoetyki) związanych z bezprecedensowym w dziejach europejskich kultur naukowych ukonstytuowaniem na historycznym obszarze regionu Europy Środkowej i Wschodniej nowej dyscypliny badawczej, w której powstaniu i rozwoju polska teoria literatury odegrała kluczową rolę, porównywalną z rolą teorii rosyjskiej i czeskiej (Tihanov, 2004). Rola ta przy tym nie sprowadzała się do płaszczyzny naukowej; polska teoria literatury, jak żadna bodaj inna z naszych nauk o kulturze w XX wieku, tworzyła przestrzeń wypowiedzi i działań zaangażowanych w sprawy społeczne, polityczne i etyczne, a niektóre jej podstawowe kategorie i terminy („funkcja poetycka” i „wartość estetyczna”, „podmiot liryczny”) funkcjonowały na zasadzie kryptonimów. W takim układzie odniesienia „teorię literatury” można określić nie tylko jako krytyczną i autokrytyczną refleksję nad wszelką działalnością literaturoznawczą, niezależnie od jej zorientowania – analitycznego, interpretacyjnego, historycznoliterackiego, poetologicznego, krytycznoliterackiego (Compagnon, 2010), ale, jak w proponowanym ujęciu: ze względu na cele poznawcze – jako laboratorium opisu praktyk kulturowych, a ze względu na towarzyszące im nieodłącznie cele pozapoznawcze – kontroficjalnego opisu społecznej rzeczywistości komunikacyjnej. Logiczną konsekwencją zaproponowanej szerokiej definicji będzie rewizja tradycji uznawanej za macierzystą dla polskiej myśli teoretycznoliterackiej oraz propozycja odmiennej niż przyjmowana jej periodyzacji, która wykaże bezzasadność rozdzielania fazy nowoczesności i ponowoczesności i dostarczy argumentów na rzecz fluktuacji dys-kontynuacyjnych. Konkluzja finalna powinna ukonstytuować polskie nowoczesne pisarstwo teoretycznoliterackie jako nowy w kulturze modernistycznej gatunek wypowiedzi, którego specyfiką jest międzydyscyplinowa pograniczność, genologiczna hybrydyczność i stylistyczna heteroglozyjność.
Uzasadnienie hipotetycznej konkluzji wymaga rzetelnego sondażu historycznego. Metodologiczna oczywistość zasady projekcji diachronii w synchronię i niekontrowersyjna teza o kumulatywnym charakterze wiedzy humanistycznej w przypadku polskiego literaturoznawstwa teoretycznego nie zawsze są respektowane. Do ich nieprzestrzegania prowadzą zdefektowane ujęcia jego dziejów, które powstały w rezultacie dwu doks intelektualnych – metodologicznej i uniwersalistycznej. W wyniku ich doksograficznej akceptacji i cyrkulacji zaniedbania w wiedzy o polskim literaturoznawstwie nowoczesnym, tak w skali rodzimej, jak regionalnej i globalnej, uniemożliwiają podjęcie merytorycznej dyskusji nad trafnością utrwalonej, wąskiej konceptualizacji. Narzucana na nią siatka uporządkowań, metod i terminów przejmowanych do lat 60. XX w. w intencji unowocześnienia nauki zatarła jej oryginalność i specyfikę, podobnie zresztą, jak w przypadku innych praktyk kulturowych polskiego modernizmu (Bolecki, 2012). Sto lat, które upłynęły od narodzin polskiego literaturoznawstwa nowoczesnego o zacięciu teoretycznym (jeśli przyjąć terminus a quo rok 1914, motywowany publikacją broszury Szkłowskiego Wskrzeszeni słowa, a w nauce polskiej markowany przełomowymi rozprawami Wóycickiego, Kleinera, Borowego i Łempickiego, zapisany także w całej kulturze europejskiej przełomowymi zdarzeniami), stwarza dobrą perspektywę do rewizji, korekt i przesunięć. Ich celem będzie /1/ rearanżacja polskiej sceny teoretycznoliterackiej i rewaloryzacji utrwalonych na niej w latach 60. hierarchii, a co za tym zasadnicza zmiana jej zapisu w naukowej pamięci kulturowej; /2/ odzyskanie zapomnianych odkrywczych rozpraw z lat 20.- 30., /a/ podejmujących kwestie zaktualizowane w polskim literaturoznawstwie kulturowym dopiero w latach 90. XX wieku (takie m. in. jak regionalizm, studia miejskie, studia nad materialnością tekstu językowego, gatunkami niefikcjonalnymi i niejęzykowymi, socjolektami twórczości amatorskiej i środowisk niszowych); /b/ inicjujących badania intertekstualne, generologiczne, kognitywizm, poetykę kulturową, translatorykę; /c/ praktykujących niestandardowe w kontekście obiegowych przekonań o naukowej kulturze nowoczesnej style dyskursu naukowego; /3/ weryfikacja przyjętej periodyzacji rozwoju literaturoznawstwa teoretycznego i, szerzej, dzięki możliwej ekstrapolacji – kulturoznawstwa XX w. Finalizację tych celów zapewni monografia i towarzysząca jej antologia Wiek teorii. Sto lat nowoczesnego literaturoznawstwa polskiego.
Projekt ma ważkie znaczenie ze względu na pilną potrzebę rekonstrukcję historycznej ciągłości polskiej literaturoznawczej kultury naukowej i – na podstawie możliwie niestronniczego jej odtworzenia – wyznaczenie jej miejsca w sąsiedzkich kulturach Europy Środkowej i Wschodniej. Rosnące zainteresowanie naszym regionem w nauce światowej, także ze względu na fakt bezprecedensowy: zainicjowanie na jego terytorium nowej dyscypliny naukowej, do której wypracowania polskie literaturoznawstwo wniosło istotny i doceniany wkład, poświadczają m. in. międzynarodowe konferencje organizowane za granicą w ostatnich dekadach. Toteż pierwszorzędne znaczenie ma zaoferowanie przez badaczy polskich, najbardziej w tej mierze kompetentnych, jego rzetelnego ujęcia, które dostarczałoby zarówno korpusu tekstów, jak ich wiarygodnych i intelektualnie atrakcyjnych interpretacji. Z punktu widzenia nauki polskiej wprowadzenie do obiegu prac zapomnianych lub zmarginalizowanych jest z kolei ważne nie tylko z uwagi na pożądaną renowację tradycji; stanowi także warunek zachowania własnego języka w opisie własnej kultury, nieodzownego wobec niewydolności innoetnicznych słowników naukowych do trafnego nazwania specyficznych uwarunkowań i dyskursywnych uporządkowań rodzimych tekstów.
Tym prymarnym wartościom podporządkowane będą zakładane efekty teoretyczne i filozoficzno-naukowe. Do pierwszych zaliczyć trzeba: /1/ konceptualizację nowego gatunku naukowego – antologii monograficznej, kierującą się /a/ rozpoznaniem gatunkowej konwencji antologii (Hopkins, 2008; Riding, Graves, 1928)) oraz /b/ diagnozą przemian jej poetyki w kontekście modernistycznych procesów demokratyzacji nauki, rzutujących także na inne dydaktyczne gatunki naukowe (ekskurs, komentarz, wstęp, słownik, encyklopedia), z którymi antologia pozostaje w ścisłej korelacji (Malecki, 2008); /2/ ustalenie zasad niekontrowersyjnej periodyzacji nowoczesnego polskiego literaturoznawstwa teoretycznego, wspierającej się nie na regułach „zerwania” i „zwrotu”, ale „dlugomyślności’ (Świeżąwski, 1998, 187), które można ekstrapolować na inne nauki o tekstach kultury. Znaczenie naukoznawcze badań zasadza się na konieczności rozstrzygnięcia na użytek projektu komplikacji dotyczących /1/ ustalenia, czy uniwersalistyczna (kosmopolityczna) definicja teorii literatury deklarowana przez jej projektodawców urzeczywistniała się w praktyce badawczej (Adams, Tihanov, 2011); /2/ podjęcia kwestii, czy istnieje „Polish theory” w tym sensie, w jakim mówi się „French theory”, „Russkaja tieorija”, „česká teorie”? (Todorov, 1982; Zenkin, 2004; Gvoždiak, 2016)), czy też nie istnieje, tak jak mówi się o nieistnieniu polskiej filozofii (Smith, 1997); /3/ określenia jej specyfiki, wykraczającej poza naturalne dziedziczenie tradycji; /4/ rozpoznania mechanizmów naukowego sukcesu i porażki oraz powstawania kanonu, warunkujących je czynników instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych oraz ewenementalnych. Opracowanie tych zagadnień jest podstawą niedeklaratywnego uprawiania kulturowej historii polskiej myśli literaturoznawczej i wyznaczenia jej miejsca w dyskursie kulturoznawczym. Od funkcjonujących już propozycji kulturowych historii nauk i sztuk przedkładany projekt różni się /1/ nastawieniem na ściśle spersonalizowane ujęcie dyskursu teoretycznoliterackiego, uwzględniające także wyraziste w nim pierwiastki socjobiograficzne (Ulicka, 2013b); /2/ orientacją filologiczną (Gumbrecht, 2003), której podporządkowane będą analizy tekstów naukowych, respektujące konsekwencje „zwrotu lingwistycznego” i zasady nf (Hopensztand, 1946).
W humanistyce polskiej zredefiniowane w myśl powyższych założeń literaturoznawstwo teoretyczne stanowiło i stanowi matrycę dla badań nad dyskursami uznawanymi za nie- i pozaliterackie, w tym także niejęzykowymi, którym wciąż dostarcza konceptualnych ram, słownika terminów i narzędzi analitycznych. Tymczasem stan wiedzy o niej jest niewspółmierny do tej jej roli. W Polsce sprowadza się on do informacji w przekrojowych monografiach (Markiewicz, 1981; Gorczyński, 2009), rozproszonych w syntezach i antologiach dziejów krytyki literackiej (Skórczewski, 2002; Wyka, 2004) i zawartych w opracowaniach specjalistycznych (Karcz, 2002; Lewiński, 2004; Ulicka, 1992; Wróbel, 2013; Kobelska, 2016). Koncentrują się one głównie na okresie międzywojennym, a ich ad quem wyznacza polska szkoła strukturalna. W żadnym z tych ujęć nie została postawiona ani podjęta nowatorska teza (pozbawiona wszakże materiałowej dokumentacji), iż teoria literatury jest w kulturze literackiej modernizmu nowym gatunkiem pisarstwa (Cornis-Pope, Neubauer, 2004). Jako nowego typu dyskursu nie uwzględniają jej ani rozprawy szczegółowe na temat nowoczesnej literatury polskiej (Nycz, 2002) ani jej monografie (Nycz, 1997, Markowski, 2007), podobnie jak monografie i antologie modernizmu polskiego (Bolecki, 2012; Paczoska, Magnone, 2008). Bezwyjątkowo przy tym polskie literaturoznawstwo teoretyczne jest porządkowane i interpretowane ze względu na kryteria metodologiczne, z powielaniem repertuaru tekstów i hierarchii ustalonych w latach 60. (Markiewicz, 1960; 1967; 1982). Toteż w jego omówieniach nie zostały odnotowane odkrywcze rozprawy, prekursorskie wobec aktualnych tendencji w kulturowej teorii literatury, takie m. in. jak na temat regionalizmu (Łempicki, 1936; Skwarczyńska, 1937), studiów miejskich (Znaniecki, 1931) i przedmiejskich, intertekstualności (Zieliński, 1925), intersemiotyczności i substancjalności znaków (Strzemiński, 1933), narracji nieliterackich (Blaustein, 1938; Wat, 1930), językowego obrazu świata (Skwarczyńska, 1932), literatury amatorskiej i niszowej (Bystroń, 1938), pragmalingwistyki wypowiedzi oralnej (Budzyk, 1956). Symboliczna przemoc metodologiczna zadecydowała także o przypisywaniu badaczy do jednej szkoły lub wręcz rozprawy (jak Łempickiego – twórcę nowatorskiego projektu historii literatury jako semantyki historycznej, nieodmiennie traktowanego jako fenomenologizujący lub strukturalizujący neoidealista). Poza wszystkim różnice metodologiczne w odniesieniu do nowoczesnej polskiej teorii literatury pozostają nieostre, nie mogą więc stanowić podstawy jej opisu. Katastrofalnie przedstawia się wiedza o polskiej myśli teoretycznoliterackiej w polskich kompendiach o charakterze propedeutycznym. Wyczerpującej informacji o niej nie znajdzie się w żadnym podręczniku akademickim, poza obowiązkowym rozdziałem o koncepcji Ingardena i zdawkowymi wzmiankami o strukturalizmie. W towarzyszących im antologiach – brak dokumentacji nawet i tego kierunku (Burzyńska, Markowski, 2006). Odbiorca polski, a tym bardziej zagraniczny musi więc poprzestać na wyborach sporządzonych przed półwieczem, które właśnie operują dysfunkcjonalnymi kryteriami, redukującymi bogactwo śmiałych propozycji do ilustrowania metodologicznej poprawności. Oryginalne teksty z pierwszej fazy rozwoju nowoczesnego polskiego literaturoznawstwa teoretycznego albo nie były nigdy wznawiane (jak Kridla, Hopensztanda, Werner-Silberstein), albo ich wznowienia z lat 60.-70. (Łempickiego, Kleinera, Kucharskiego, Siedleckiego) są wadliwe. Pojedyncze reedycje z ostatnich lat (Wysłouch, 2011) dowodzą, że nie zostały one wsparte na krytycznej rewizji tekstu, wykazują też koniunkturalne deformacje (np. w bibliografii prac Łempickiego z 1966 r. nie znalazły się jego ważkie artykuły kulturoznawcze o wymowie antysowieckiej). Krótko mówiąc, lepiej reprezentowana i łatwiej dostępna jest w Polsce światowa myśl literaturoznawcza niż rodzima.
Taki stan rzeczy w znacznej mierze przesądził o nieobecności polskiej teorii literatury w nauce światowej. Slawista o niepolonistycznej specjalności ma do dyspozycji trzy anachroniczne antologie, obejmujące prawie wyłącznie marksizm i szkołę strukturalną (Kroll, Flaker, 1974; Dieckman, Janion 1976; Travniček 2002) oraz nieliczne tłumaczenia wyborów i pojedynczych artykułów badaczy z tejże szkoły (Schmid, 2011). Seria „Analecta Slavica” oferuje cenne przedruki (m. in. prac Troczyńskiego, Borowego, Wóycickiego), ale bez stosownego komentarza. Periodyk popularyzujący literaturoznawstwo polskie „Literary Studies in Poland” przestał się ukazywać na początku lat 90., prezentował zresztą jedynie bieżące publikacje, podobnie jak kolejne tomy antologii zredagowanych przez Henryka Markiewicza (Markiewicz, 1967; 1976; 1989; 1998). Sytuację od niedawna polepszają przekłady finansowane dzięki programowi NPRH, ale one oferują głownie prace najnowsze. Toteż z całego polskiego modernizmu teoretycznego literaturoznawstwo światowe odnotowuje tylko fenomenologię i strukturalizm, które funkcjonują jako synonim „Polish theory”. Odzyskanie dla nauki rodzimej i światowej unikatowego dziedzictwa polskiego literaturoznawstwa teoretycznego i przedstawienie go w skali stulecia jako zróżnicowanej, ale integralnej, emergentnej całości uzasadnia potrzebę realizacji projektu. Jego celem będzie dowodne wykazanie, że jest ono bezdyskusyjnie najwyższej próby.
Pierwszoplanowe zadanie warunkujące udowodnienie sformułowanych hipotez polega na wypracowaniu konstruktu teoretycznego, który zagwarantuje rozpoznanie specyfiki polskiej nowoczesnej myśli teoretycznoliterackiej i pozwoli przekonująco wykazać jej intelektualną atrakcyjność w kontekście ponowoczesnych przemian w kulturoznawstwie. Projektowany konstrukt to publikacja składająca się z monografii i towarzyszącej jej antologii, która scali poetykę tych dwóch gatunków. Dzięki ich zintegrowaniu /1/ stworzona zostanie baza tekstowa, zapewniająca wiarygodną dokumentację tez monograficznych, /2/ tezy monograficzne dostarczą rzeczowego i poręcznie usytuowanego komentarza do tekstów, który /3/ umotywuje ich selekcję i układ oraz /4/ podbuduje merytorycznie finalne konkluzje. Pozwoli to uniknąć defektów obu gatunków: arbitralności antologii i nieweryfikowalności monografii, a zachować osiągane przez nie efekty poznawcze. Alternatywność proponowanej publikacji polega nadto na rezygnacji ze zwyczajowo stosowanego zarówno w antologiach, jak monografiach polskiej i zagranicznej teorii literatury układu metodologicznego, dysfunkcjonalnego w odniesieniu do polskiej myśli teoretycznoliterackiej. Najważniejsze w niej, odkrywcze dokonania rozciągały się pomiędzy wyrazistymi orientacjami i szkołami: formalizmem i neopozytywizmem, fenomenologią i analitycyzmem, fenomenologią i semiotyką, strukturalizmem i hermeneutyką. Tę pograniczność należy uznać za jej cechę wyróżniającą, którą standardowe uporządkowanie materiału zaciera. Ponadto dziś, gdy spory metodologiczne przebrzmiały, a literaturoznawcy zdecydowanie preferują „słabą teorię”, wypada odstąpić od uporządkowań, wymuszających stawianie problemów nierozstrzygalnych (czy szkoła warszawsko-wileńska to polski formalizm, czy prestrukturalizm?; czy polski strukturalizm był od razu poststrukturalizmem?) i poniekąd pozornych. Porządek kierujący się orientacjami metodologicznymi bądź naturalnym, niemniej arbitralnym układem chronologicznym (Markiewicz, 2011) zastąpi układ zgodny z dominantami tematycznymi („tematami kulturowymi”) uwydatnionymi w procesie stuletniego rozwoju dyscypliny i problemami aktualizowanymi w niej niezależnie od opcji metodologicznych oraz tradycyjnych podziałów subdsycyplinowych. Tworzą one 8 pól problemowych: 1/ Subiekt – obiekt – abiekt, 2/ Styl – semantyka – pragmatyka, 3/ Gatunek – rodzaj – tekst, 4/ Opowiadanie i oddziaływanie, 5/ Heterologie. Między literaturoznawstwem a literaturą, 6/ Świat umiejscowiony. Myślenie geograficzne w nowoczesnym literaturoznawstwie polskim, 7/ Między znakami, 8/ Między światami. Rzeczywistość w literaturze – literatura w rzeczywistości – rzeczywistość literatury. Tym „tematom kulturowym” zostaną poświęcone opracowania – rozdziały monografii, które winny obrysować i rozpoznać całość pola, odesłać do możliwie wyczerpującej listy wyznaczających je prac z lat (umownie) 1914–2014, wskazanych w bibliografii. Poprzedzi je obszerne wprowadzenie zatytułowane (zgodnie z rewidowana tradycją) Rzut oka na nowoczesne literaturoznawstwo polskie. W antologii skorelowanej pod względem tematycznym z monografią, pomieszczone zostaną rozprawy obejmujące teksty, które wyznaczają punkty orientacyjne w refleksji nad tytułowym tematem kulturowym i wektory jej ewolucji. Każdy z 8 korpusów tekstów obejmie 4–6 rozpraw z lat (także umownie) 1914–2014, reedytowanych na podstawie pierwodruku lub ostatniego wydania za życia autora, poprzedzonych opracowaniem orientującym w ich usytuowaniu w polu tematycznym i w twórczości badacza, opatrzonych źródłową metryką oraz komentarzem tekstologicznym i rzeczowym. Całość poprzedzi wstęp Siła antologii.
Danuta Ulicka
Cytowana literatura
[bd], 1976. Хрестоматия по теоретическому литературоведению,Tartu.
Adams, D., Tihanov, G. (ed.), 2011. Enlightenment Cosmopolitianism, Leeds.
Blaustein, L., 1938. O percepcji słuchowiska radiowego, Warszawa.
Bolecki, W. 2012: Modalności modernizmu, Warszawa.
N. Brodskij et al., (red.), 1925. Литературная энциклопедия: Словарь литературных терминов: В 2-х т., Moskwa – Leningrad: GAChN (http://feb–web.ru/feb/slt/abc/).
Budzyk, K., 1956. ‘Rym-upiór: „osie – stało się”, „Pamiętnik Literacki”, R. XLVII.
Burzyńska, A., Markowski M. P. (red.), 2006. Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków.
Bystroń, S., 1938. Publiczność literacka, Lwów – Warszawa.
Compagnon, A., 2010. Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek. Gdańsk.
Cornis-Pope M., Neubauer, J. (ed.), 2004. History of the literary cultures of East-Central Europe, vol. 1, Amsterdam – Philadelphia.
Dasenbrock, R. W. (ed.), 1993: Literary Theory After Davidson, Pennsylvania.
Dieckman, E, Janion, M. (hrsg.), 1976. Positionen polnischer Literaturwissenschaft der Gegenwart. Methodenfrage der Literaturgeschichtsschreibung, Berlin.
Gorczyński, M., 2009. Prace u podstaw. Polska teoria literatury w latach 1913-1939, Wrocław.
Gvoždiak V. , 2016, (red), Česká teorie, red., Olomouci.
Gumbrecht, H. U., 2003. The powers of philology: dynamics of textual scholarship, Urbana.
Hopensztand, D. 1946: ‘Mowa pozornie zależna w kontekście Czarnych skrzydeł’, w: Stylistyka teoretyczna w Polsce, Warszawa.
Hopkins, D. , 2008. ‘On Anthologies’, Cambridge Quarterly, Vol. 37, No.3.
Karcz, A., 2002. The polish Formalist school and Russian formalism, Rochester – Kraków.
Kobelska A., 2016, Miasto. Uniwersytet. Literaturoznawstwo. Poznań lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku jako przestrzeń działania członków Koła Polonistów, Warszawa.
Kroll, W., Flaker, A. (Hrsg.), 1974. Literaturtheoretische Modelle und kommunikatives System: zur aktuellen Diskussionen in der polnischen Literaturwissenschaft, Kronberg.
Lewiński, D., 2004. Strukturalistyczna wyobraźnia metateoretyczna, Kraków.
Łempicki, St., 1936. ‘Udział ziem południowo-wschodnich w piśmiennictwie polskim’, „Pamiętnik Literacki”.
Malecki, W., 2008. ‘The Bad Penny of Contingency: Literary Anthologies and the Taste of Time’,”Journal of Comparative Literature and Aesthetics”, vol. 31, no 1-2.
Markiewicz, H. 1960. Teoria badań literackich w Polsce. Wypisy, t. 1-2 , Kraków.
Markiewicz, H,, 1981. Polska nauka o literaturze, Warszawa.
Markiewicz, H., 1982. Problemy teorii literatury w Polsce międzywojennej, Wrocław.
Markiewicz, H. 1967; 1976; 1989; 1998. Problemy teorii literatury. Seria 1, 2, 3, 4, Wrocław.
Markiewicz, H. 2011.Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, t. 3, Kraków.
| Newton K. M. (ed.), 1988. Twentieth-Century Literary Theory. A Reader, London 1988.
Nycz, R., 1997. ‘Literaturologia. Spojrzenie wstecz na dzieje nowoczesnej myśli teoretycznoliterackiej w Polsce’, w: Nycz, R. Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław. Nycz, R. (ed.). Odkrywanie modernizmu, Kraków. Nycz, R., 2002. Literatura nowoczesna: cztery dyskursy, „Teksty Drugie”, nr 4. Markowski, M. P., 2007. Polska literatura nowoczesna: Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków: Universitas. Paczoska E., Magnone, L. (red.), 2008. Modernizm: spotkania. Antologia, Warszawa. Rice, P, Waugh, P. (1989). Modern Literary Theory. A Redaer, London. Riding, L., Graves, R. (1928). A Survey of Modernist Poetry and A Pamphlet against Anthologies, Philadelphia 1977. Schmid W. et al. (ed.) 2011. Handbook of Narratology, Berlin-NY. Selden, R. (ed.), 1988. Theory of Criticism. From Plato to the Present. A Reader, London. Skórczewski, D., 2002. Spory o krytykę literacką w dwudziestoleciu międzywojennym, Kraków. Skwarczyńska, S., 1932. ‘Wartość treściowa kolorów w romantyźmie i dzisiaj. Na tle badania relacji między twórcą a odbiorcą’, w: Skwarczyńska, Szkice z zakresu teorji literatury, Lwów. Skwarczyńska, S. (1937) ‘Regionalizm a główne kierunki teorii literatury’, „Prace Polonistyczne”, seria 1. Smith, B., 1997. Dlaczego nie istnieje filozofia polska?, „Filozofia Nauki”, R. 9, nr 1. Strzemiński, W., 1933. ‘Druk funkcjonalny’, Grafika. Stefan Świeżawski, Przebłyski nadchodzącej epoki, Warszawa 1998: Biblioteka „Więzi”, Tihanov, G., 2004. ‘Why did modern literary theory originate in Central and eastern Europe (and why is it now dead?), Common Knowledge 10:1. Tihanov, G., (ed.) 2011. A history of Russian literary theory and criticism: the Soviet age and beyond, Pittsburgh. Travniček, J. (ed.), 2002. Ot poetiky k diskursu. Výbor s polské literarny teorie 70 – 90 let XX století, Brno. Todorov, T. (ed.), 1966. Théorie de la littérature. Textes des formalistes russes réunis, Paris. Todorov, T. (ed.), 1982. French Literary Theory Today. A Reader, Cambridge Un. Press – Paris. Wat, A., 1930. ‘Reportaż jako gatunek literacki’, „Miesięcznik Literacki”, nr 7. Werner-Silberstein, A., 1911. Wstęp do estetyki nowoczesnej, Warszawa. Wyka, M. (ed.), 2004. „Kartografowie dziwnych podróży”. Wypisy z polskiej krytyki literackiej XX wieku, Kraków. Wysłouch, S. (red.), 2011. Konstanty Troczyński. Teoria poetyki i inne prace, Poznań. Ulicka, D. 1992. Ingardenowska filozofia literatury. Konteksty, Warszawa. Ulicka, D., Adamiak M. (red.), 2008. Tradycje polskiej nauki o literaturze. Warszawskie Koło Polonistów po 70 latach, Warszawa. Ulicka D., 2013a. ‘Polskoje litieraturiowiedienije: krużki i szkoły’, w: Russkij formalizm (1913-2013). Mieżdunarodnyj Kongries k 100-lietiju russkoj formalnoj szkoły, Moskwa, s. 119-122. Ulicka, 2013b. Słowa i ludzie. 10 szkiców z antropologii filologicznej, Warszawa. Wróbel. Ł., 2013. Hylé i noesis. Trzy międzywojenne koncepcje literatury stosowanej, Toruń. Zienkin, S. N. (red.), 2004. Русская теория, Moskwa. Zieliński, T. (1925). ‘Rekonstrukcja zaginionych tragedii greckich’ in Zieliński, Szkice antyczne, Kraków 1971. Znaniecki, F., 1931. Miasto w świadomości jego obywateli, Poznań. Zutshi, M. (1981). Literary theory in Germany: a study of genre and evaluation theories 1945 –1965, Bern. |
|
Informacje o projekcie: Tytuł grantu: Wiek teorii. Sto lat polskiej myśli teoretycznoliterackiej/ The Age of Theory. The Century of Polish Theoretical Literary Studies Okres trwania grantu: od 2015-02-04 do 2018-03-02 Numer rejestracyjny grantu: 2014/13/B/HS2/00310 Kierownik grantu: prof. zw. dr hab. Danuta Ulicka
Ebook do pobrania ze strony Wydawnictwa IBL PAN:
|